Son yıllardaki nüfus artışıyla birlikte özellikle gelecek kaygısı, küresel ısınma, dünyayı yaşanabilir kılma ve bunun sürdürülebilir olması gibi düşüncelerden dolayı yerel yönetimler, yeni fikir ve kalkınma politikalarına yöneliyor.

Bugünkü yaşamı zorlaştıran koşullar geleceği de tehdit etmektedir. Kişi başına enerji tüketiminin giderler içindeki artışı, verimli sistemlerin üretilmesini zorunlu hale getirmiştir. ‘Akıllı Kent’ ya da diğer ifadeyle ‘Zeki Kent’’, ‘Dijital Kent’ söylemlerinin içini doldurabilmek yerel yönetimler için öncelik haline gelmiştir.

Şu bir gerçek ki,  büyükşehirlerde artık geleneksel belediyeciliğin miadı dolmuştur. Rutin belediye hizmetleriyle dünya şehirleriyle rekabet etmek mümkün değil. Artık, teknolojiyi verimli kullanabilen ‘’Akıllı Kent’’ modelleri yarışıyor.

***

Bu hafta  ‘Akıllı Kent’ söylemini sürekli dile getiren Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’i köşeme konuk ettim. Rakamlar ve projeler ışığında, Fatma Şahin’in söylem ve eylem eksenindeki performansını sizler için araştırdım.

***

FATMA ŞAHİN NE SÖYLEMİŞTİ?

Fatma Şahin ilk döneminde, ‘’Yeni yaşam alanları kuracağız. Ulaşım ve su yönetimini akıllı hale getireceğiz. 1027 proje ile Gaziantep’in her alanda rekabet gücünü arttıracağız’’ demişti.

İkinci dönemde ise, Akıllı Kent vurgusu yaptı. Gaziantep’in teknolojik altyapısı ve dünyayla entegrasyonuyla ilgili hayatı kolaylaştıracak hamleler yapacaklarının altını çizerek, yaşamsal alanda  teknoloji çağına uygun modeller ortaya koyacaklarını dile getirmişti.

***

PEKİ FATMA ŞAHİN BU SÖYLEMİN İÇERİSİNİ DOLDURABİLDİ Mİ?

Söylemlerin içini doldurabilmek için önce iyi bir bütçe yönetimi şart. Fatma Şahin, AB dışında Japonya, Kuveyt ve İslam Kalkınma Bankası gibi dış kaynak fonlarının kullanılmasında başarılı bir grafik çizdi.

AKILI KENT MODELİNE İYİ ÇALIŞILMIŞ

Başkan Şahin, işe belediye binasından başlamış. Bağlarbaşı’nda kurulan 2 Güneş Enerji Santralleri ile bugüne kadar toplamda 2900 ton CO2 salınımı önlenmiş. 18 MW lık güneş enerji santrali ile belediye tüm elektrik tüketimini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlayan Türkiye’deki ilk ve tek kurum olacak.

Akıllı Kent uygulamalarını hayata geçirirken, vatandaşın buna erişimini sağlamakta önemlidir. Bu açıdan Tramvay’da başlayan ve başta Balıklı Parkı olmak üzere birçok bölgede  hayata geçirilen ücretsiz internet hizmeti Akıllı Kent söylemi için doğru başlangıçlar oldu.

***

ULAŞIMDA KISA VADE ÇÖZÜMLER

Metropolerin en büyük sorunu olan ulaşımda, kısa vadede akıllı modeller hayata geçirilmiş. Köprülü kavşaklardaki düzenlemelerin yanı sıra, 46 adet sinyalize kavşakta kurulan yeşil dalga sistemleri ile anlık   trafik yönetimi sağlanmış. Diğer yandan ulaşımda disiplini ve temassızlığı artıran Kart27 uygulaması akıllı ulaşımda kısa vadede öne çıkan detaylar.

***

METRO VE GAZİRAY  ULAŞIMA YENİ BİR VİZYON AÇTI

Fatma Şahin’in ulaşımda uzun vadede dokunuşları ise şüphesiz Gaziray ve Metro Projesi oldu. Gaziray Proje kapsamında, Küsget Sanayi Bölgesi ile OSB alanı arasında 25 kilometrelik Banliyo Hattı ve 16 Adet istasyonunu tamamlanmış.

Ancak burada önemli bir detay var. Şayet mevcut proje hayata geçseydi kent bariyerlerle ikiye bölünecekti. Fatma Şahin’in girişimleriyle, güzergahın yaklaşık 5 km’lik kısmı Aç-Kapa sistemiyle yer altından metro standartlarında geçecek.

Yaklaşık 11.3 kilometre ve 9 istasyondan oluşan Gar-Düztepe-Hastane Metro Hattı ise kent merkezindeki Gar Meydanı’ndan başlayarak Şehir Hastanesi’ne kadar ulaşacak.

Dünya artık bisiklet kullanımına dönüyor. Fatma Şahin bunu da göz önünde alarak, 150 kilometre planlanan bisiklet yolunun 50 km’si hizmete açmış.

Çevreye duyarlı 56 adet doğal gazla çalışan otobüsün hizmete sunulmuş olması ise ulaşıma yeni teknolojilerin entegre edilmesi açısından önemli.

***

YENİ YAŞAM ALANLARI KENTİ KURTARACAK

Yeni Dünya Düzeni’nde büyük metropollerin yerini daha küçük yaşam alanları alacak. Bu nedenle, yerel yönetimlerin şehirden uzak yeni yaşam alanları oluşturması doğru bir hamle.

Fatma Şahin’in söylemlerini en iyi destekleyen projelerden birisi de 11 milyon metrekare üzerine kurulan  Güneyşehir ve 250 bin nüfusun barınacağı Kuzeyşehir  Projeleridir.

Diğer yandan, fıstıkçılar, gıda toptancıları, nakliyeciler, baharatçılar ve TIR dorsecileri tek bir merkezde toplayan, 1 milyon 800 bin metrekare alana kurulacak BÜSEM, üretim sektörünün kentten uzak yeni yaşam alanı olacak.

***

SU YÖNETİMİ VE DÜZBAĞ PROJESİ

Su yönetiminin önemini önceki yazılarımda dile getirmiştim. Fatma Şahin bu konuda Gaziantep’i rahatlatan Türkiye'nin en büyük ikinci içme suyu projesi olan Düzbağ Projesi’ni hayata geçirdi.

Proje önceden başlasa da Fatma Şahin’in Düzbağ’ın programa alınması, ödenek aktarılması ve bitirilmesinde etkisi çok. Normal şartlarda 5 yıl sürecek proje 3 yılda bitirildi. Su tasarrufu alanında ise, kentin 50 yıllık eski beton boruları 147 kilometrelik çelik borularla değiştirilerek kayıp-kaçak oranı yüzde 40’ın altına düşürülmüş.

***

KENDİ KENDİNE YETEBİLEN BİR GAZİANTEP HEDEFLEMİŞ

Yeni dünyada gıdaya ulaşım hayati önem taşıyor. Bu nedenle tarımsal üretimler kentlere hayat verecek.  Fatma Şahin bu alanda da işe temelden başlamış. Nizip Çayı Islah Projesi ve Oğuzeli Sacır Deresi ıslah çalışmaları sayesinde bölgede tarımsal faaliyetler canlandırılmış. Farklı alanlarda üretim yapan çiftçilere önemli destekler verilmiş. Hayvanların meralardan daha iyi faydalanabilmesi adına 14 Güneş Enerjili Sulama Kuyusu hizmete açılmış.  Yakında hayata geçecek olan Doğanpınar Barajı ile bölgede 80 bin dekar alan suya kavuşacak. 

GTB, GTO ile koordineli çalışan Fatma Şahin, 40 coğrafi işaret ve 1 geleneksel ürün ile Gaziantep’in Türkiye’de en fazla tescilli ürüne sahip il olmasına öncülük etti.

***

YEŞİL ALANLAR GELECEĞİMİZİ ŞEKİLLENDİRECEK

Salgın yüzyılında kentlerin artık daha yeşil olması tartışılmaz bir gerçek. Fatma Şahin bu bakış açısıyla önce fıstık araştırmanın yer sorununu çözdü. Antep fıstığının tüm aşamalarının sergilendiği 55 bin m2'lik Fıstık Park’ı inşa etti.

26 bin m2’lik yeşil alanı ile Büyükşehir İstasyon Parkı, 22 bin m2’lik Tüfekçi Yusuf Parkı, 250 bin m2’lik Hasan Celal Güzel Millet Bahçesi ve 57 bin m²’lik Millet Bahçesi’nin yanı sıra, 5 milyon m2 alana, 1 milyon 350 bin fidan dikimi yapılmış.

***

TARİH, KÜLTÜR VE TURİZM UNUTULMAMIŞ

‘Şimdi Gaziantep’e gelme zamanı’ söylemiyle yeni bir yola çıkan Fatma Şahin, Habeş Kanyonu, Rum Kale gibi önemli merkezleri Turizme kazandırma hamleleri yaptı. Kültür Yolu Projesi, Rum Kale için düşünülen Cam Teras bu alanda önemli bir detay olarak karşımıza çıkıyor. Diğer yandan Panoraması Müzesi’ni kente kazandırırken, eski Adliye Binası’nı restore ederek Sanatın Merkezi’ne dönüştürdü. Ve son olarak kent tarihine yakışır bir ANIT inşası için start verdi. 

***

YAŞAMSAL ALANA ÖNEMLİ DOKUNUŞLAR YAPMIŞ

Fatma Şahin, ‘’bizim en değerli hazinemizdir’’ dediği gençlerin spora teşvik edilmesi için,  41 sosyal tesis, spor kompleksi, 9 spor salonu ve 12 yüzme havuzunu yapılmış. Türkiye’nin en büyük Bilim Merkezi ve 2 ayrı merkezde, 4 dene yap , 2 üretim atölyesi kurulmuş.

Bunların yanı sıra, Gaziantep’in  KETEM  tarama sıralamasında ilk 10’da yer almaz iken, iyileştirme çalışmaları neticesinde Türkiye 4’üncüsü olması da önemli bir detay. Engelsiz Yaşam Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Tüp Bebek Merkezi ve Sıfır Atık Projesi yaşanabilirliğe katkı sunan projeler olarak gözümüze çarpıyor.

***

BAŞKAN ŞAHİN, KRİZ YÖNETİMİNDE BAŞARILI OLDU

Pandemi süreci yerel yönetimlerin olası salgın krizlerine karşı tecrübesini test etti. Fatma Şahin’in bu süreçte diğer belediyelerimiz gibi başarılı bir sınav verdi. Maske üretildi. Vatandaşlara ‘Esnafa Destek halka Şifa Paketleri” dağıttı.  Esnafa bin beşyüz TL nakti yardım yaptı. Okullara temizlik maddesi ve 20 bin tablet yardımı yaptı.  İnternete erişimde sıkıntı yaşayan ve EBA'ya bağlanamayan 30 köye Büyükşehir Belediyesi internet götürdü. GASKİ WhatsApp’la su sayacı okuma yöntemi geliştirildi.

***

BAŞARIDA BAŞARISIZLIKTA EKİP İŞİDİR

Fatma Şahin’in ekip konusunda avantajları ve dezavantajları var. Mesela kentle olan dengelerin sağlanması ve projelerin takibi noktasında Latif Karadağ ve Osman Toprak önemli rol oynuyorlar. Yine su yönetimdeki başarıda GASKİ Genel Müdürü Hüseyin Sönmezler’in performansın altını çizmek gerekiyor.  Genel Sekreter Sezer Cihan’ın sorun çözümünde hızlı karar vermesi Başkan Şahin’in yükünü hafifletiyor. Diğer yandan Özel Kalem ve danışmanlar düzeyinde katkı alamadığı gibi, onlarca şikayetle karşı karşıya kalıyor. Özel Kalem Müdürü’nü ne zaman arasanız toplantıda. Fatma Şahin ile kent arasında uçurum oluşturan bu anlayış,  Akıllı bir iletişim modeli değil. Belediyede görev yapmış birisi olarak samimiyetle söylüyorum; bir gazeteci, dernek veya oda başkanı hatta muhtar, belediye başkanına direk ulaşmak zorunda kalıyorsa, Özel Kalem birimine ihtiyaç kalmamış demektir. 

***

ÖNERİLERİM

1-Türkiye Belediyeler Birliği Başkanlığı sonrası Fatma Şahin’in halkla olan mesafesi giderek açılmaya başladı.  Buna Ankara merkezli çözüm için, seyahatlerde eklenince Fatma Başkan, zamanın büyük bölümünü il dışında geçirmeye başladı. Bence yeni bir iletişim modeli inşa etmeli ve kentte ‘’Fatma Başkana ulaşamıyoruz’ söylemlerini daha fazla yükseltmemeli.

2- Gaziantep’in Çevre Yolu aydınlatılmalı. Aynen Adana’da olduğu gibi kentte giriş çıkışlar ve bağlantı yolları aydınlatılırsa kent trafiği de rahatlayacaktır. Fatma Şahin Başkan’ın sorumluluğunda değil ama, öncülük ederse bence kent için önemli bir kazanım olur.

3- Fatma Şahin Aile Bakanlığı yaptı ve aileyi, çocukları destekleyen bir yönü var. Mesela, Tüp Bebek Merkezi’nde Bebek sahibi olamayan ailelere yapılan tedaviler sonucunda 192 bebek dünyaya geldi. Ama Gaziantep’te her ay ortalama 30 bebek hayatını kaybediyor. Bebek ölüm hızında ilk sıradayız. Bu konuyu Fatma Şahin masaya yatırmalı diye düşünüyorum.

4- Gastronomi kentinin artık ekmek kalitesini çözmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu konuda adımlar atıldı ama halen en kaliteli unu üreten ama kalitesiz ekmek tüketen kent olmaktan kurtulamadık.

5- Gaziantep'te Akıllı Kent'e uygun Akıllı Otopark uygulamaları hayata geçirilmeli. Avrupa'da örnekleri var. Aksi halde yoğun ve düzensiz parklar kent trafiğini daha da zor sürece sürükleyecektir. 

6- Bir kentte ilk gittiğinizde temizlik ve asfalt göze çarpan ilk unsurdur. Gaziantep'in dört bir yanında yollar Akıllı Kent çalışmalarına yakışmıyor. Fatma Başkan arabayla kentte bir tur attığında bu konunun ne denli önemli olduğunu anlayacaktır. Bu yaz   asfalt yılı ilan edilmeli ve  kent adım adım asfaltlamalı.  Yazımı hazırlarken gelen en yoğun istekte bu yöndeydi. Diğer yandan kenteki röğar kapakları da elden geçirilmeli. 

***

SONUÇ OLARAK;

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin geçmişte bakanlık tecrübesi bulunan bir isim tarafından yönetilmesi önemli bir avantaj. Ulaşım ve su yönetimi ve yeni yaşam alanlarının inşa edilmesinde kent bunun avantajını hissetti. Ancak belediyecilikte en önemli unsur halkla direk iletişim kurabilmek ve hayatına dokunabilmektir. İletişimsizlik asla mazaret kabul etmez.  

Özetleyecek olursak; Fatma Şahin bakanlık tecrübesiyle, her proje öncesi ekibini iyi çalıştırmış . Planlama ve uygulama ilişkisi bana göre akıllı kent söylemini destekliyor.   Ancak, daha alınacak çok yol var. Akılı Kent Modeli’ni tamamlamak için daha etkin dokunuşlara ihtiyacımız var.

SON SÖZ

Düşündüğünüz, söylemek istediğiniz,

Söylediğinizi sandığınız, söylediğiniz,

Karşınızdakinin duymak istediği, duyduğu,

Anlamak istediği, anladığını sandığı,

Dolayısıyla insanlarının birbirini anlaması için bir çok ihtimal var.

(Sylviane Herpin)

NOT: Yazısı dizisi GAOSB Başkanı Cengiz Şimşek  ve Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Tuncay Yıldırım ile devam edecek.