Yaşanabilir kent tanımında, ilk karşımıza çıkan konu başlıkları yerel yönetimlerin asli görevleri oluyor. Yerel yönetimlerin, halkın istek ve ihtiyaçlarını en iyi gözeten kamu kurumu olabilmesi ve bu beklentilerin karşılanabilmesi durumu, o şehirde yaşama isteğinin de göstergesidir.

Günümüzde yaşanabilirlik; ulaşım, eğitim, güvenlik, sağlık, çevre kalitesi gibi kriterlerle ele alınabilmektedir. Yaşanabilirliği, insanoğlunun zaruri ihtiyaçlarının yansıra; hayat mutluluğuna erişiminde etken unsurların bir araya toplanabilmesi şeklinde de tarif edebiliriz.

Kısacası, sosyal ve ekonomik olarak işlevleri güçlü, çevreye duyarlı, yaya ve motorsuz erişime olanak verecek şekilde ulaşım bağlantılarının güçlü olduğu, yaşlı, engelli ve çocukların hizmetlere kolay erişebileceği kentlere ‘yaşanabilir’ diyebiliriz.

RAKAMLAR NE DİYOR?

ABD merkezli ekonomi dergisi Forbes’in 2022 en yaşanabilir şehirleri listesi yayınlandı. 94 başlıkta hazırlanan raporda Türkiye'nin yaşamak ve çalışmak için en iyi şehirleri listesinde İstanbul: Genel endeks puanı: 68,9, Ankara: Genel endeks puanı: 66,13 ve İzmir: Genel endeks puanı: 62,39 ile ilk 3’ü paylaşırken, Gaziantep 46,55 Genel Endeks Puanı ile 33’üncü sırada yer aldı.

FATMA ŞAHİN YAŞANABİLİRLİK ADINA GAZİANTEP’TE GÜZEL İŞLER YAPIYOR

Yaşanabilir kent tanımı ve açıklanan rakamlar üzerinden Gaziantep’te önce bardağın dolu tarafına bir bakalım. Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin,  yaşlı, engelli ve çocukların, kadınların ve gençlerin hizmetlere kolay erişebileceği interaktif uygulamalarda son derece başarılı bir grafik ortaya koydu.

Bunun yanı sıra, GAZİRAY ile kent ulaşımında yeni bir sayfa açtı. Avrupa ve Dünya’yı takip etti. İlçe belediyeleriyle birlikte gıdanın giderek önem kazandığı bir dönemde, tarımsal kalkınmada uzun vadeli hamleler yaptı. Diğer yandan Düzbağ Su Projesi ve OSB ile Fırat bağlantıları kentin rekabet gücüne önemli katkı sağladı.

Başkan Fatma Şahin, çevrecilik alanında Londra’da Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile ‘yeşil kalkınma’ adına önemli bir imza attı. Şu bir gerçek ki, Gaziantep’i yönetenler ‘Yaşanabilir kent’ kriterlerinin önemli başlıkları konusunda geleceğe dönük  ciddi işler yapıyor. Bu konuda Şehitkamil Belediye Başkanı Rıdvan Fadıloğlu ve Şahinbey Belediye Başkanı Mehmet Tahmazoğlu’nun da ağaç dikiminden sıfır atık projesine,  köy yollarından alternatif yol projelerine kadar birçok alanda, yaşanabilirlik adına verdikleri mücadeleyi  görmezden gelemeyiz.

ANCAK;

Yerel yönetimlerin asli görevleri olan konularda aynı şeyi söylemek maalesef imkansız. Kentin dışa bakan yüzündeki, ihracat, üretim, gastronomi, ulaşım, tarım, turizm ve çevre projeleri, kentin iç yüzüne bakan park sorunu, aydınlatma, asfalt, temizlik ve bakıma muhtaç kaldırımlarla ile çelişiyor. Kısacası, ‘Denizi geçip, derede boğulmak’’ deyimi Gaziantep’in içe ve dışa dönüş gelişimi arasındaki farkı çok güzel tarif ediyor.

GAZİANTEP’TE HANGİ BAŞLIKLARIN İÇİ DOLDURULMALI?

Öncelikle şunu ifade etmemiz gerekir. Bir kente ayak bastığımızda yaşanabilirlik adına ilk kriterlerimiz yol, kaldırım, hızlı ulaşım, temizlik ve hava kirliliği hiçbir bilgi almadan gözlemleyebileceğimiz detaylardır. Gelin, bu çerçevede Gaziantep’e ilk kez gelen yerli ve yabancı misafirlerin penceresinden   kenti gözlemleyelim.

HAVAMIZ GİDEREK BOZULUYOR

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bir yıl içerisinde hava kirliliği sınır değeri yılda 35 kereden fazla aşılmaması gerekirken, bu değer Gaziantep'te 1 yılda 135 kez aşılıyor. Hal böyle olunca Gaziantep, Türkiye'nin ve Avrupa'nın havası en kirli şehirleri arasında yer alıyor.

KENT BİR TÜRLÜ AYDINLATILAMIYOR

Gaziantep’in çevre yollarını kullananlar bilirler. İpek Yolu Burç kavşağı ve Havalimanı bağlantı yollarında gece yolculuk yapanlar, korku ve gerilim filmlerinde bir sahneye giriş çıkış yapıyor adeta. Yollar karanlık ve ıssız.

KENT İÇİ DE FARKLI DEĞİL

Gaziantep’in birçok bölgesinde ve özellikle bazı parklarda sokak lambaları yanmıyor. O bölgelerde güvenlik açısından yerleştirilmiş kameralar var. Ancak, karanlık bir ortamda ne derece kayıt yapabilir? Şehir karanlık olunca, akşam belirli saatten sonra kent, yaşanabilirlik tanımının dışına çıkıyor.

HER KIŞ TÜKÜREN KALDIRIMLAR GÜNDEM OLUYOR

Kış aylarına girdik. Bu yılda, birçok cadde ve sokakta kaldırımlar arasına sızan yağmur suları kâbusumuz olacak. Diğer yandan, birçok kaldırım onarıma muhtaç durumda. Şehir içerisindeki asfaltlar gözden geçirilmeli. Birçok bölgede öyle yollar var ki, araçlar resmen zikzak çizmek zorunda kalıyor.

RÖGAR KAPAKLARI BU KENTİN BÜYÜK AYIBI

Gelişen teknoloji ve bilim çağında, Avrupa’daki gelişmiş şehirlere Gaziantep caddelerindeki rögar kapaklarının resmini gönderseniz, gerçek olduğuna inanmazlar. Yoldan en az 10-15 cm yukarıda olan kapaklar araç trafiği için çile, bu kentin vizyonu için ise büyük ayıp.

TEMİZLİK HİZMETLERİNDE ANLAYIŞ DEĞİŞMELİ

Yerel yönetimlerin kadroları aynı, ama hizmet verilen nüfus sürekli artıyor. Bunu anlayabiliyoruz. Ancak, özellikle temizlik konusunda daha akılcı çözümler üretilmeli. Sosyal medyada sürekli ‘çöplerimiz alınmıyor’ paylaşımlarının yanı sıra, parklarda da yeterli temizliğin olmadığını görmemek için dışarı çıkmamış olmanız gerek.  

OTOPARK SORUNU BÜYÜYOR

Gaziantep hızlı göç alan iller arasında İstanbul’dan sonra ikinci durumda. Alınan göçle birlikte araç sayısı da artıyor. Gaziantep şehir merkezinde otopark ciddi bir sorun haline geldi. Gelecek açısından da bu sorun giderek büyüyor. Bakın, Gaziantep'te bu yılın ilk 7 ayında konaklayan turist sayısı 527 bin 260'a ulaştı. Turlarla gelende var, araçlarıyla gelenlerde var. Bir park yeri bulmak için kentte 10 tur atıyorsunuz. Otopark olmayan bölgelerde durum daha da vahim.

SONUÇ OLARAK;

Bu kentin, gelişen yüzü ile yaşamsal alanın ince detayları arasındaki uçurum daha fazla açılmamalı. Bir yanda akıllı şehir olma adına atılan takdir edilecek adımlar, diğer yanda rögar kapakları ve tüküren kaldırımlar.

Hava kirliliğini önlemek adına, kent bisiklet kullanımına yöneltilmeli. Aydınlatılmış yollar ve caddeler yüzümüze gülümsemeli. Yollarıyla, asfaltlarıyla, temizliği ve havasıyla ilk imajına önem veren bir şehir olmak zorundayız. Aksi halde, bu detaylar büyük projelere gölge düşürmeye devam eder.

SON SÖZ:

Güneş, ışık ve sıcağından yarar sağlamak için kendisine yalvarılmasını beklemez. Sen de güneş gibi ol, beklenilen iyiliği senden istenilmeden yap. Epictetos